Öğretmenlerin Disiplin Cezaları ve İtiraz – İptal

Öğretmenlerin disiplin cezaları, eğitim-öğretim sürecinde belirli düzeni sağlamak ve öğretmenlerin görevlerini hukuka uygun şekilde yerine getirmelerini temin etmek amacıyla uygulanan yaptırımlardır. Bu cezalar, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu çerçevesinde belirlenen kurallar ve Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Bu yönetmelikler ise 3935 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe giren Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği ile 02.01.2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği‘dir. Öğretmenlerin disiplin cezaları, yalnızca görev ihlalleri ya da yasa dışı fiillerin sonuçları değil, aynı zamanda öğretmenlerin hak ve sorumlulukları çerçevesinde önemli bir hukuk konusu olarak karşımıza çıkar.

Disiplin cezalarına maruz kalan öğretmenler için bu durum hem maddi hem de manevi zorluklar doğurabilir. Haksız bir şekilde alınan disiplin cezaları, öğretmenin mesleki itibarını zedeleyebilir ve özlük hakları üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Bu nedenle öğretmenlerin disiplin cezaları konusunda bilgi sahibi olmaları, haklarını savunmaları açısından oldukça önemlidir. Öğretmenlerin disiplin cezaları, mesleki kariyerin devamı için dikkatle ele alınması gereken bir süreçtir.

Öğretmenlere verilen disiplin cezalarına itiraz edilmesi için kanunda belirli bir usul gösterilmiştir. Bu usule uygun olarak öğretmenlerin kendilerine verilen disiplin cezalarına itiraz edilmesi durumunda, haklarında verilen disiplin cezası daha kesinleşmeden iptal edilebilecektir. Ancak bu disiplin cezalarına nasıl itiraz edileceği belirli sürelere ve özel hukuki bilgilere dayalı olduğundan, öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz konusunda uzman bir avukat tarafından konunun takip edilmesi tavsiye edilmektedir.

Öğretmenlere verilen disiplin cezalarına itiraz edilebilmesi için öncelikle disiplin cezasına konu olayın kim tarafından araştırıldığı, bu kişinin kanunen öğretmen hakkında araştırma yapma yetkisinin olup olmadığı incelenmelidir. Sonrasında bu disiplin cezasının kim tarafından verildiği tespit edilmeli, bu kişi ve/veya kurulun söz konusu disiplin cezasını vermeye yetkili olup olmadığı incelenmelidir. Son olarak da öğretmene verilecek disiplin cezasının gerekli olup olmadığı, yani disiplin cezasına konu olayın disiplin cezasını gerektirip gerektirmediği, eğer gerekiyorsa bile öğretmenin fiiline uygun bir cezanın mı yoksa daha ağır bir yaptırımın mı uygulandığı tespit edilmelidir. Bu yazımızda öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz yolunu açıklamaya çalışacağız.

Öğretmenlerin Disiplin Cezaları Nelerdir?

Öğretmenlere uygulanan disiplin cezaları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu cezalar, fiilin niteliğine ve ağırlığına göre aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Uyarma: Görevin daha dikkatli ve özenli yerine getirilmesi konusunda verilen bir ikaz.
2. Kınama: Görevin yerine getirilmesindeki kusurların daha ciddi bir şekilde belirtilmesi.
3. Aylıktan Kesme: Brüt maaşın belli bir oranının kesilmesi.
4. Kademe İlerlemesinin Durdurulması: Bir yıl ile üç yıl arasında, maaş kademe ilerlemesinin durdurulması.
5. Devlet Memurluğundan Çıkarma: Meslekten tamamen uzaklaştırılma.

Her ceza, ilgili disiplin kurulu veya amir tarafından belirlenir ve belirli bir usule tabi tutulur.

Öğretmenlerin Disiplin Cezaları Kim Tarafından Verilir?

Öğretmenlerin disiplin cezaları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve bu kanuna dayalı çıkarılan yönetmeliklerle belirlenmiştir. Disiplin cezalarını vermeye yetkili kişiler ve kurullar, öğretmenin görev yaptığı kurumun hiyerarşik yapısına göre değişiklik gösterir. Örneğin, uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları, disiplin amirleri tarafından verilirken; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, ilgili disiplin kurulunun kararı ile verilmektedir. Devlet memurluğundan çıkarma cezası ise yüksek disiplin kurullarınca karara bağlanır.

Milli Eğitim Bakanlığı bünyesindeki öğretmenler için, disiplin cezalarını vermeye yetkili kişiler genellikle şu şekilde belirlenmiştir:

1. İl Milli Eğitim Müdürlükleri: İl Milli Eğitim Müdürü’nün disiplin amiri, Vali’dir. İl Milli Eğitim Müdürlüğü personeli için ise İl Milli Eğitim Müdürü disiplin amiri olarak görev yapar.
2. İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri: İlçe Milli Eğitim Müdürü’nün disiplin amiri, Kaymakam’dır. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü personeli için ise İlçe Milli Eğitim Müdürü bu yetkiye sahiptir.
3. Okul ve Kurum Müdürleri: Özel eğitim okulları, meslek liseleri, imam hatip liseleri gibi çeşitli eğitim kurumlarının müdürlerinin disiplin amirleri, bağlı oldukları İlçe Milli Eğitim Müdürü veya İl Milli Eğitim Müdürü’dür. Bu kurumlarda görev yapan diğer personelin disiplin amirleri ise genellikle kurum müdürleridir.

Bu hiyerarşi, öğretmenlerin disiplin cezalarının verilmesinde yetki karmaşasını önlemek amacıyla oluşturulmuştur. Öğretmenlerin disiplin cezaları, bu yetkiler çerçevesinde şekillenmekte ve uygulanmaktadır.

Öğretmenlerin Disiplin Cezaları ve Zamanaşımı

Disiplin cezalarına konu olan fiiller, belirli bir süre içinde soruşturulmazsa ya da cezalar verilmezse zamanaşımına uğrar. Bu durum, öğretmenlerin disiplin cezaları açısından önemli bir hukuki koruma sağlar. Zamanaşımı süreleri, fiilin niteliğine göre farklılık gösterir:

• Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları: Bu tür fiiller için disiplin soruşturması, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir ay içinde başlatılmalıdır.
• Kademe ilerlemesinin durdurulması cezaları: Bu ceza türü için de soruşturma bir ay içinde başlamalıdır.
• Devlet memurluğundan çıkarma cezası: Bu tür bir ceza için soruşturma süresi altı ay olarak belirlenmiştir.

Ayrıca, fiilin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde herhangi bir disiplin cezası verilmemişse, zamanaşımı nedeniyle ceza verme yetkisi ortadan kalkar. Bu sürelerin doğru takip edilmesi, öğretmenlerin disiplin cezaları sürecinde haklarını savunabilmeleri açısından önemlidir.

Öğretmenlerin Disiplin Cezalarına İtiraz Süreci

Öğretmenlerin disiplin cezalarına itiraz edebilmesi, hukuki bir hak olup, belirli kurallar çerçevesinde gerçekleştirilir. İtiraz hakkının etkin şekilde kullanılması için sürelerin doğru takip edilmesi ve itiraz sürecinin usule uygun yürütülmesi gereklidir. Disiplin amirleri tarafından verilen cezalar için aşağıdaki kurallar geçerlidir:

1. Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları: Bu tür cezalara karşı ilgili disiplin kuruluna itiraz edilebilir. İtiraz süresi, kararın ilgili öğretmene tebliğ edilmesinden itibaren 7 gündür.
2. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası: Bu cezaya karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilmelidir. Süre yine tebliğ tarihinden itibaren 7 gündür.

İtiraz dilekçesi, kararın ve eklerinin ilgili kurula ulaşmasından itibaren 30 gün içinde sonuçlandırılmak zorundadır. İtiraz kabul edildiğinde, ceza hafifletilebilir veya tamamen kaldırılabilir. Aksi takdirde, itiraz edilmeyen veya reddedilen cezalar kesinleşir. Öğretmenlerin disiplin cezaları ile ilgili itiraz süreçlerinde, haklarını savunmaları adına doğru adımlar atmaları gerekmektedir.

Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının İptali Davası

Öğretmenlerin disiplin cezaları alması hem maddi hem de manevi açıdan olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Haksız yere alınan veya gereğinden ağır verilen cezalar, öğretmenlerin manevi olarak yıpranmasına neden olmaktadır. Görevleri gereği bilgi ve değer aktarmakla yükümlü olan öğretmenler, disiplin cezalarıyla karşılaştıklarında bir yandan ders hazırlıkları ve öğretim süreçlerini sürdürmeye çalışırken, diğer yandan savunma yazmak, dilekçe hazırlamak ve soruşturmaları takip etmek zorunda kalmaktadır.

Öğretmenlik mesleği, ders anlatımı ve sınıf yönetimi gibi faktörlerin yanında, günümüzde dikkat eksikliğinin artması gibi faktörler nedeniyle giderek daha zahmetli hale gelmektedir. Bunun yanı sıra, ders sonrası öğrenci ödevleriyle ilgilenmek, öğrencilerin gelişimini takip etmek ve velilerle mesai saatleri dışında bile iletişimde bulunmak gibi görevler de öğretmenlerin iş yükünü artırmaktadır. Bu kadar yoğun bir tempoda çalışan öğretmenlerin haksız yere soruşturmalarla karşılaşması ve disiplin cezaları alması, onların manevi olarak yıpranmasına neden olmaktadır.

Disiplin cezaları öğretmenlerin maddi durumlarını da olumsuz etkileyebilmektedir. Örneğin, “aylıktan kesme” veya “memurluktan çıkarma” gibi cezalar, doğrudan öğretmenin gelirinde azalmaya yol açmaktadır. Ayrıca, disiplin cezası alan öğretmenler, yüksek kadrolara atanma ve dolayısıyla maaşlarının artma imkanını kaybedebilmektedir.

Bu nedenlerle, disiplin cezalarına itiraz edilmesine rağmen iptal edilmemesi durumunda, öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali için dava açmaları genel olarak tavsiye edilmektedir. Bu süreç, öğretmenlerin haklarını korumak adına önemli bir adımdır.

Öğretmenlere verilen disiplin cezaları için ilgili öğretmenler itiraz etmelerine rağmen ceza iptal edilmemişse, artık öğretmenlerin bir başka hukuki yolu izlemeleri gerecektir. Bu yol ise dava yoludur. Öğretmenlerin disiplin cezalarına karşı idare mahkemelerinde dava açma hakkı bulunmaktadır. Öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali için açacakları iptal davaları, ilgili cezanın hukuka aykırı olduğunu kanıtlamak amacıyla açılır. Dava açma süresi, disiplin cezasının tebliğinden itibaren 60 gündür. Bu süre içinde dava açılmazsa, dava açma hakkı sona erer.

Dava açarken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

• Dava Dilekçesinin Hazırlanması: Dilekçede, disiplin cezasının neden hukuka aykırı olduğu detaylı şekilde açıklanmalıdır. Deliller ve tanık ifadeleri de bu dilekçeye eklenmelidir.
• Yetkili ve Görevli Mahkeme: Dava, öğretmenin görev yaptığı yerdeki İdare Mahkemesi’nde açılmalıdır.

Öğretmenlerin disiplin cezaları konusunda dava süreçleri, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren aşamalar içerir.

Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının Uygulama Süreci

Disiplin cezaları, verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder ve derhal uygulanır. Ancak aylıktan kesme cezası, bir sonraki ay başında uygulanır. Bu cezalar, öğretmenlerin özlük dosyasına işlenir ve kariyer gelişimlerini etkileyebilir.

Ayrıca, disiplin cezası alan öğretmenler, belirli yüksek kadrolara atanma hakkından mahrum bırakılabilir. Örneğin, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan bir öğretmen, 10 yıl boyunca bazı yönetici kadrolarına atanamaz. Bu tür yaptırımlar, öğretmenlerin disiplin cezaları bağlamında uzun vadeli etkiler yaratabilir.

Öğretmenlerin Disiplin Cezalarının Özlük Dosyasından Silinmesi

Disiplin cezalarının memurun özlük dosyasından silinmesi mümkündür. Ancak bu durum, belirli şartların sağlanmasına bağlıdır:

• Uyarma ve kınama cezaları: 5 yıl sonra talep edilirse silinebilir.
• Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezaları: 10 yıl sonra silinebilir.

Silme talebinin kabul edilmesi için öğretmenin bu süre boyunca örnek bir davranış sergilemiş olması gerekir. Öğretmenlerin disiplin cezaları sonrasında dosyalarının temizlenmesi, meslek hayatına yeni bir başlangıç yapmaları açısından önem taşır.

Öğretmenlerin Disiplin Cezası Davalarının Süresi ve Maliyetleri

Disiplin cezalarının iptali davaları genellikle uzun sürer. İlk derece mahkemesi kararları bir yıl içinde alınırken, bölge idare mahkemesi ve Danıştay süreçleri toplamda 6-7 yıl sürebilir.

Bu davaların maliyetleri 2024 yılı itibarıyla yaklaşık 3.000 TL olarak belirlenmiştir. Avukatlık ücretleri ise en az 18.000 TL’dir. Öğretmenlerin disiplin cezalarının iptali davalarının, bu konularda uzman avukatlarla takip edilmesi, öğretmenlerin hak kayıplarını önleyebilecektir. Öğretmenlerin disiplin cezaları ile ilgili davalarda hukuki destek alması, sürecin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini sağlayacaktır.

Öğretmenlerin Disiplin Cezaları Konusunda Bilinmesi Gereken Ek Hususlar

Öğretmenlerin disiplin cezaları yalnızca cezai yaptırımları değil, aynı zamanda öğretmenlerin mesleki geleceğini de etkileyebilir. Haksız yere alınan bir ceza, öğretmenin motivasyonunu düşürebilir ve meslek hayatına yönelik olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, öğretmenlerin disiplin cezaları sürecinde bilinçli hareket etmesi oldukça önemlidir.

Disiplin cezalarının işleyişine ilişkin detaylı bilgi sahibi olmak, hak kayıplarını önlemek adına gereklidir. Bu süreçte öğretmenlerin hukuki destek alarak doğru adımları atmaları, olası olumsuz sonuçların önüne geçmek için hayati öneme sahiptir. Ayrıca, disiplin cezası alma ihtimalini azaltmak adına öğretmenlerin görevlerini yerine getirirken meslek etik kurallarına uymaları ve çalışma ortamında etkin bir iletişim kurmaları da önemlidir. Öğretmenlerin disiplin cezaları ile ilgili süreçlerin, idareciler tarafından şeffaf ve adil bir şekilde yürütülmesi, öğretmenlerin meslek yaşamlarında güven hissi oluşturur.

Özetle, öğretmenlerin disiplin cezaları konusu öğretmenler için, hem mesleki hem de hukuki açıdan dikkatle ele alınması gereken bir süreçtir. Haksız disiplin cezalarına karşı itiraz etmek ve gerekirse dava açmak, öğretmenlerin mesleki haklarını korumaları için önemlidir. Bu süreçte uzman bir avukattan destek alınması, öğretmenlerin lehine sonuçlar elde etme şansını artıracaktır.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Disiplin cezaları sicile işlenir mi? Evet, çoğu disiplin cezası personel siciline işlenmektedir. Ancak belirli bir süre sonunda bu cezalar sicilden silinebilir.
2. Dava süresince cezalar uygulanır mı? Evet, dava sürecinde verilen ceza uygulanmaya devam eder. Ancak mahkeme karşıt bir karar alırsa ceza iptal edilir ve oratadan kalkar.
3. Hangi durumlarda disiplin cezası iptal edilir? Hukuka aykırı yöntemlerle verilen, gerekçesi eksik ya da usul hatası içeren cezalar mahkeme tarafından iptal edilebilir.
4. Öğretmenlere verilen disiplin cezaları nelerdir? Öğretmenlere verilecek disiplin cezaları, disiplin cezası gerektiren fiile göre uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması, devlet memurluğundan çıkarma cezalarından birisi olarak uygulanacaktır.
5. Disiplin cezası alan öğretmen ne yapmalıdır? Öğretmenlerin disiplin cezası alması durumunda, haksız yere aldıkları disiplin cezalarının ortadan kaldırılması için itiraz ya da iptal davası açma yolunu takip etmeleri gerekmektedir.

Öğretmenlerin disiplin cezalarının kapsamı, bu tür cezalar alındığında yapılması gerekenler, disiplin ceza soruşturmalarına karşı izlenmesi gereken yollar ve disiplin cezalarının iptali için açılabilecek davalar hakkında detaylı bilgi almak isterseniz, sitemizde bulunan iletişim kanallarımız aracılığıyla bizimle bağlantıya geçebilirsiniz. Telefon veya WhatsApp üzerinden hızlıca ulaşarak sorularınızı iletebilirsiniz.