Çalışma İzni Nedir Nasıl Alınır? 2025

Çalışma izni nedir nasıl alınır, uluslararası işgücü politikası esas alınarak, Çalışma Bakanlığı tarafından resmi bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı veren izindir.

Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar, uluslararası sözleşmeler veya kanunla çalışma izninden muaf tutulan yabancılar hariç olmak üzere, Türkiye’de çalışacak yabancıların çalışma izni almaları zorunludur Aynı zamanda 6102 sayıl Türk Ticaret Kanunu uyarınca kurulmuş olan, limited şirketlerin şirket ortağı olan müdürleri, anonim şirketlerin şirket ortağı olan yönetim kurulu üyeleri, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yönetici olan komandite ortakları da çalışma izni alarak çalışabileceklerdir.

Çalışma İzni Türleri Nelerdir?

Çalışma izinleri, Süreli çalışma izni, Süresiz çalışma izni ve Bağımsız çalışma izni olarak üçe ayrılmaktadır.

Süreli Çalışma İzni Nedir?

Süreli çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinden sonra çalışma izni verilmesi uygun görüldüğü takdirde ilk çalışma izni, iş veya hizmet sözleşmesini aşmamak koşuluyla, en çok bir yıl geçerli olacak şekilde verilir. Süreli çalışma izni süresi aynı işverene bağlı olarak uzatılacaksa, ilk kez uzatılmada en çok iki yıl, sonraki uzatmalarda en çok üç yıl olabilmektedir. Süreli çalışma izni olup, farklı bir işveren yanında çalışmak üzere yapılan uzatma başvuruları ilk kez yapılan olarak değerlendirilir.

Süresiz Çalışma İzni Nedir?

Süresiz çalışma izni, Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancıların başvurabildiği çalışma iznidir. Yabancının uzun dönem ikamet izni veya sekiz yıl çalışma iznine sahip olması süresiz çalışma izninin mutlaka verileceği anlamına gelmemektedir.

Süresiz çalışma iznine sahip olan yabancı, uzun dönem ikamet izninin sağlamış olduğu tüm haklardan da yararlanabilmektedir.

Bağımsız Çalışma İzni Nedir?

Türkiye’de kendi adına ve hesabına çalışacak kimseler Bağımsız çalışma iznine başvurabilirler. Bu kimselere profesyonel meslek mensupları denilmektedir. Bağımsız çalışma izninin yabancıya verilebilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenmiş olan birtakım kriterlerin yabancı kimselerce taşınması gerekir. Buna göre

• Yabancı Kimsenin eğitim düzeyi,
• Yabancı Kimsenin Ekonomiye katkı düzeyi,
• Yabancı Kimsenin bilim ve teknolojiye sunacakları katkı,

    gibi kriterler bakanlık tarafından değerlendirmede ölçüt olarak kabul edilir.

Güncellenen Çalışma İzni Kriterleri Nelerdir?

01.10.2024 tarihinde Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliğine yeni “Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri” getirilmiştir. Yeni değerlendirme kriterleri birçok kolaylığı da beraberinde getirmiştir. Bu kriterler hem yabancı uyruklu vatandaşlar için hem de yabancı istihdamı sağlayan yabancı misyon kurumları için hayati öneme sahiptir.

Çalışma İzni Genel Değerlendirme Kriterleri

Çalışma izni kriterleri genel olarak 3 başlıkta ele alınmıştır. Bunlar İstihdam kriteri, Mali yeterlilik kriteri, Ücret kriteridir.

İstihdam Kriteri

Son yıl net satış tutarı 50.000.000 Türk Lirası veya daha fazla olan işyerinde istihdam edilecek 5 yabancıya kadar çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam kriteri uygulanmaz. Normal şartlarda kural olarak her yabancı için Türk firmaların beş Türk işçi istihdam etme zorunluluğu vardı. Ancak 50.000.000 TL net satış yapan firmalar için istisna getirilerek 5 yabancıya kadar bu zorunluluk uygulanmayacaktır. 

Mali Yeterlilik Kriteri

Yeni kurulan işyerinde çalışma iznine başvuru yapılıp yabancı istihdam edilmesi için işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması gerekir.

Yeni kurulmayıp zaten faaliyette olan işyerinde çalışma iznine başvuru yapılıp yabancı istihdam edilmesi için işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD Doları olması gerekir.

İstihdam ve Mali Yeterlilik Kriteri İstisnası

Çalışma izni başvurusu tarihi itibarıyla son beş yılda en az üç yıl süreyle Türkiye’de öğrenci ikameti hariç olmak kaydıyla

• İkamet izni,
• Çalışma izni
• Uluslararası koruma kapsamında yasal olarak kalmış yabancılar; yukarıda yer alan istihdam ve mali yeterlilik kriterinden muaf tutulacaktır.

Buna göre işveren 500.000 TL ödenmiş sermaye şartını yerine getirmeden ve her yabancıya karşı beş Türk çalıştırma zorunluluğuna tabi olmadan; üç yabancıya kadar istihdam ve mali yeterlilik kriterlerinden muaf tutulmuştur. Böylece hemen yabancı işçiler hem de iş verenler çalışma izni başvurularındaki zorlu kriterlerden istisna tutulmuştur.

Ücret Kriteri

Ücret kriterinde değişikliğe gidilerek yabancılarında asgari ücret üzerinden çalışabilmesinin yolu açılmıştır. Böylelikle işverenler için yabancı istihdamı üzerindeki tereddütler kalkacaktır.

Yine de aşağıda yer alan nitelikli meslek sahiplerine en az ödenmesi gereken miktarlar belirlenmiştir. Şöyle ki;

a) Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 5 katından,

b) Mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katından,

c) Diğer yöneticiler için asgari ücretin 3 katından,

ç) Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar için asgari ücretin 2 katından,

d) Ev hizmetleri ve diğer mesleklerde/işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücret düzeyinden az olamaz.

Çalışma İzni Değerlendirme Kriterlerinden Muaf Tutulan Yabancılar

Aşağıda belirtilen yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam, mali yeterlilik ve ücret kriterlerinin uygulanmaması esastır. Dolayısıyla aşağıda yer alan kişi grupları hiçbir kritere tabi olmadan Türkiye’de çalışma izni alabilirler.

a) Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olan yabancılar,

b) İnsani ikamet izni verilmiş olan yabancılar,

c) İnsan ticareti mağduru olarak ikamet izni verilmiş olan yabancılar,

ç) Vatansız Kişi Kimlik Belgesi sahibi yabancılar,

d) Uzun dönem ikamet izni verilmiş yabancılar,

e) En az üç yıl süreyle Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayan yabancılar,

f) Çalışma izni, kısa dönem ikamet izni, aile ikamet izni, uzun dönem ikamet izni, insani ikamet izni veya insan ticareti mağduru ikamet izni ile en az sekiz yıl Türkiye’de bulunmuş yabancılar.

Şirket Ortağı Yabancılara İlişkin Değerlendirme Kriterleri

Yeni işyeri açan veya var olan bir işyerine ortak olan yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde:

• Şirketin ödenmiş sermayenin en az 500.000 TL olması koşuluyla, yabancının sermaye tutarının en az 500.000 TL (eski uygulamaya göre 40.000 TL idi) olması ve yabancının ortaklık payının en az %20 olması şartı aranır.
• Bu firmalar istihdam kriterinden istisna tutulmamıştır. Bu nedenle bu firmaların en az 5 Türk vatandaşı istihdam etme zorunluluğu vardır.

100.000 Amerikan Dolarıyla Çalışma İzni

100.000 ABD Doları ve üzerinde sermaye payı olan yabancı ortak adına yapılacak çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde şirketin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması, yabancı sermayenin en az 500.000 TL olması, yabancının şirketteki payının en az %20 olması ve en az beş Türk vatandaşı istihdam etmesi şartı aranmaz.

Bu kişilerin Türkiye’de şirket kurmaları ve şirkette en az 100.000 Amerikan Doları sermaye bulundurmaları yeterlidir. Başka hiçbir mali şarta tabi olmadan çalışma izni alabilirler.

Sektör, Meslek veya İş Temelinde Özel Değerlendirme Kriterleri

Aşağıda belirtilen sektörlerde çalışacak kimseler ve Türkiye’de eğitim gören yabancı öğrenciler belirtilen şartları sağlaması halinde istihdam ve mali yeterlilik kriterine tabi olmadan çalışma izni alabilir. Buna göre işveren 500.000 TL ödenmiş sermaye şartını yerine getirmeden ve her yabancıya karşı beş Türk çalıştırma zorunluluğuna tabi olmadan bu kişileri iş yerinde istihdam edebilir.

1-Bilişim Sektörü

Bilişim sektöründe faaliyet gösteren işyerlerinde iş, meslek veya görevlere ilişkin çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterlerinin uygulanmaması esastır.

2- Eğitim Sektörü

Eğitim kurumlarında ve milletlerarası okullarda, çalışacak yabancılara ilişkin çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

3- İleri Teknoloji Gerektiren Sektörler

Ülke ekonomisine yüksek katkı yapacağı veya yüksek sayıda istihdam yaratacağı taahhüt edilen nitelikli yatırımlar ile ileri teknoloji gerektiren işlerde veya işin niteliği itibarıyla aynı vasıflarda Türk vatandaşı uzmanın bulunmaması sebebiyle nitelikli işgücüne ihtiyaç duyulduğu hallerde Genel Müdürlük tarafından uygun bulunması koşuluyla bu kapsamda yapılan çalışma izni başvurularında genel değerlendirme kriterleri kısmen veya tamamen uygulanmayabilir.

Ar-Ge Merkezi belgesi veya tasarım merkezi belgesi olan şirketlerde Ar-Ge, yenilik ve tasarım personeli olarak çalışacak yabancılar ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında çalışacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü aranır ve başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

4- Kamu Projeleri

Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde çalışacak ve kamu sözleşmesi ve ihaleleri aracılığıyla faaliyette bulunacak işyerlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularında istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz

5- Yabancı Öğrenciler

Türkiye’de üniversitelerde lisans veya ön lisans eğitimi gören yabancı öğrenciler eğitimlerinin ilk yılını tamamladıktan sonra kısmi süreli çalışabilirler. Lisans üstü öğrenciler ise tam süreleri olarak Türkiye’de çalışabilirler. Bu kimseler eğlence sektörü ve ev hizmetleri sektörlerinde yaptıkları çalışma izni başvuruları olumsuz değerlendirilir.

Yabancıların Çalışması Yasak Olan Meslek Grupları Nelerdir?

Aşağıda sayılmış olan meslek grupları Türk vatandaşlarına özgülenmiş olan mesleklerdir dolayısıyla yabancılar bu meslek  gruplarında çalışma yapamayacakları gibi çalışma iznine de başvuramayacaklardır

• Diş tabipliği, dişçilik, hasta bakıcılık
• Eczacılık,
• Veterinerlik,
• Özel hastanelerde sorumlu müdürlük,
• Avukatlık,
• Noterlik,
• Serbest muhasebeci mali müşavirlik,
• Özel ve kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi,
• Kara sularındaki her türlü deniz esnaflığı,

Çalışma İzni Başvurusu Nasıl ve Nereye Yapılır?

Çalışma izni başvurusu hem Türkiye içinden hem de yurt dışından yapılabilmektedir. Başvuru yurt içinde doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, yurt dışında ise Bakanlığa iletilmek üzere yabancının vatandaşı olduğu veya ikamet ettiği ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılabilmektedir. Çalışma İzni Başvuru ekranı için tıklayınız. 

Çalışma İzni Başvurusu İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

• İşveren ve yabancı tarafından imzalanmış iş sözleşmesi,
• Pasaport sureti,
• Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı Diploma veya Geçici Mezuniyet Belgesi sureti,
• Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi,
• Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu,
• Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel öğretim kurumlarında görev alacak yabancılar için Milli Eğitim Bakanlığından alınmış yabancının mesleki yeterliliğini gösterir belge (Ön İzin Belgesi),
• Yabancı istihdam edecek özel öğretim kurumları için, Milli Eğitim Bakanlığından alınmış “Kurum Açma ve Öğretime Başlama İzni” ve “Ruhsatname”
• Sağlık Bakanlığına bağlı özel sağlık kurumlarında görev alacak yabancı sağlık meslek mensupları için, görev yapacakları sağlık kurumunun bulunduğu ilin İl Sağlık Müdürlüğünden alınmış yabancının mesleki yeterliliğini gösterir Ön İzin Belgesi, 
• Turizm işletme belgesi bulunan işyerlerinde istihdam edilecek yabancılar için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış İşletme ve Yatırım Belgesi, belgeli işletme değil ise Ticaret odasından alınmış Faaliyet Belgesi

Çalışma İznine Sahip Olmanın Avantajları Nelerdir?

Çalışma izni sahibi olmanın birçok avantajı vardır. Bunlar arasında yasal olarak çalışma hakkı, sosyal haklara erişim, vergi mükellefiyeti, yerel topluma entegrasyon ve uzun vadeli ikamet hakkı sayılabilir.

Çalışma İzni Başvurusunun Bir Avukat Aracılığıyla Yapılmasının Avantajları Nelerdir?

Çalışma izni başvurusu yaparken bir avukatın hizmetlerinden yararlanmanın önemli avantajları vardır:

1. Hukuki Bilgi ve Deneyim: Bir avukat, çalışma izni başvuru sürecinin karmaşıklığını anlar ve adaylara başvuru sürecinde yardımcı olur. Hukuki bilgi ve deneyim, başvurunun hızlı ve doğru bir şekilde tamamlanmasını sağlar.
2. Başvuru Sürecinde Rehberlik: Avukatlar, başvuru süreci boyunca adaylara rehberlik eder ve hangi adımların atılması gerektiği konusunda tavsiyelerde bulunabilir. Bu, başvurunun sorunsuz bir şekilde ilerlemesine yardımcı olur.
3. Belge Hazırlığı ve Doğrulaması: Başvuru için gereken belgelerin hazırlanması ve doğrulanması önemlidir. Bir avukat, adaylara bu belgeleri düzenleme ve doğrulama konusunda yardımcı olur.
4. Hızlı Yanıt ve Destek: Başvuru sürecinde ortaya çıkabilecek herhangi bir sorunla başa çıkmak için avukatlar hızlı bir şekilde yanıt verebilir ve gerekli desteği sağlayabilirler. Bu, başvurunun zamanında ve düzgün bir şekilde tamamlanmasını sağlar.
5. Uygunsuzluk Durumunda Hukuki Destek: Başvuru sürecinde herhangi bir sorunla karşılaşıldığında veya başvuru reddedildiğinde, bir avukat hukuki desteği sağlayabilir. Bu durumda, adayın haklarını korumak ve itiraz etmek için profesyonel bir yardıma ihtiyaç duyulabilir.

Sonuç olarak, çalışma izni başvurusunun bir avukat aracılığıyla yapılması, adaylara başvuru sürecinde profesyonel rehberlik, hukuki destek ve güvence sağlar. Bu şekilde, başvuru sürecinin sorunsuz bir şekilde tamamlanması ve olası zorlukların üstesinden gelinmesi mümkün olur.

Sıkça Sorulan Sorular

Çalışma İznim Bitmek Üzere İkamet İzni Başvurusu Yapabilir Miyim?

Çalışma izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her halükarda çalışma izni süresi dolmadan amacınıza uygun ikamet izni için başvuru yapabilirsiniz.

Çalışma İznim Çıktıktan Sonra İkamet İzni Almam Gerekli Mi?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca düzenlenen çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti geçerli olduğu sürece ikamet izni yerine geçer. Çalışma izninin sona erdiği tarih, aynı zamanda ikamet hakkının da bitiş tarihidir. Çalışma izni süresi sona erdiği halde süresini uzatmayan ya da yeni durumuna uygun ikamet izni almayan yabancılar, ikamet izni ihlali yapmış sayılırlar. Ancak, Uluslararası Koruma Başvuru Sahibi, Şartlı Mülteci ve Geçici Koruma statüsünde bulunan yabancılara düzenlenen çalışma izinleri ikamet izni yerine geçmez.

Çalışma İznim İptal Olduğunda İkamet İznim de İptal Olur Mu?

Çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin herhangi bir nedenle geçersiz hale gelmesi halinde buna bağlı olan ikamet hakkı sona erer. Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti dışında bir nedenle Türkiye’de geçerli bir ikamet izni olan yabancıya verilen çalışma izninin veya çalışma izni muafiyetinin geçerliliğinin herhangi bir nedenle sona ermesi durumunda yabancının sahip olduğu diğer ikamet izni geçersiz hale gelmez.

Çalışma İznim Var. Türkiye’de Eğitim Görebilir Miyim?

Çalışma iznine sahip olan yabancının öğrenci ikamet izni alabilme koşullarının ortaya çıkması halinde, çalışma izni ile öğrenci ikamet izninin sağladığı haklardan faydalanabilir.

Çalışma İznine Başvurabilmek İçin En Az Kaç Ay/Yıl İkamet İzni Süresine Sahip Olmalıyım?

Yurt içi çalışma izni başvurularında yabancıya ait en az altı ay geçerli bir ikamet izninin bulunması gerekir. Çalışma izni başvuruları e-İzin sistemi üzerinden yapılmaktadır. 

Çalışma İzninin İkamet İzni Sayılmasıyla Birlikte Yabancıların Herhangi Bir Bildirimde Bulunması Gerekiyor Mu?

Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, 6458 sayılı Kanun’un 27’nci maddesi uyarınca ikamet izni yerine geçer. Çalışma izni alarak Türkiye’ye gelen yabancılar, giriş tarihinden itibaren en geç yirmi iş günü içinde İl Göç İdaresi Müdürlüğüne başvurarak adres kayıt sistemine kayıtlarını yaptırmak zorundadırlar.

Geçici Koruma Kapsamındayım, Çalışma İzni Alabilir Miyim?

Geçici koruma sağlanan yabancılar geçici koruma kimlik belgesinin düzenlendiği tarihten altı ay sonra çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti almak için başvurabilirler.

Mülteci Statüsünde Türkiye’de Bulunuyorum, Çalışma İzni Alabilir Miyim?

Mülteci ya da ikincil koruma statüsü sahibi yabancılar çalışamayacağı iş ve mesleklere ilişkin diğer mevzuatta yer alan hükümler saklı kalmak kaydıyla statü alınmasından itibaren bağımlı veya bağımsız olarak çalışabilmektedir. Mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibi kimlik belgesi, çalışma izni yerine de geçer ve bu durum kimlik belgesine yazılmaktadır.

Türkiye’de Öğrenci Olarak Bulunmaktayım. Çalışma İzni Konusunda Nereye Başvuracağım?

Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilirler. Yabancı öğrencilerden ön lisans ve lisans düzeyinde öğrenim görmekte olanlar, öğrenimlerinin ilk yılının tamamlanmasından sonra çalışma iznine başvurabilir ve 22/05/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca kısmi süreli çalışabilirler. Örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için bu sınırlamalar uygulanmaz. Yabancı öğrencilere verilen çalışma izinleri, geçerli öğrenci ikamet iznini ve bu ikamet izninin sağladığı hakları sona erdirmez. Çalışma izni başvuruları e-İzin sistemi üzerinden yapılmaktadır. 

Yabancı Futbolcular İçin Çalışma İzni Almamız Lazım Mı?

Profesyonel Sporcu ve Spor Elemanları, Gençlik ve Spor Bakanlığından uygunluk/onay belgesi alarak sözleşmeleri süresince çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilirler. Çalışma izni muafiyeti yabancıya Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı verir. Çalışma izni muafiyeti başvuruları https://emuafiyet.csgb.gov.tr/ adresinden yapılmaktadır. Ayrıca Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü internet sayfasında çalışma iznine yönelik sıkça sorulan sorular kısmı mevcut olup detaylı bilgi için; https://www.csgb.gov.tr/uigm/sikca-sorulan-sorular/

Uluslararası Koruma Başvuru Sahibiyim, Çalışma İzni Alabilir Miyim?

Uluslararası koruma başvuru sahibi veya şartlı mülteci statü sahibi, uluslararası koruma başvurusu tarihinden altı ay sonra çalışma izni almak için başvurabilir.

Saygılarımla;

Avukat Muhammed Fırat SELÇUK

Kıta Hukuk & Danışmanlık

Not: Makalemizde yapılan izahlar, ilgili kanunlar çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alarak hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için tıklayınız.