Ayıplı Araç Davası Nedir? 2025

Ayıplı Araç Davası

Ayıplı araç davası, tüketiciler tarafından satın alınan 0 KM araçlarda, kaportadan veya mekanik aksamından kaynaklı hatalar nedeniyle açılan davalardır. Bu durum son yıllarda sıklıkla karşılaşılan problemlerdendir. Özellikle ülkemizdeki enflasyon ortamından dolayı bu durum tüketiciler için ciddi ekonomik kayıplara sebebiyet vermektedir. Makalemizin ilerleyen bölümlerinde ayıplı araçlarda tüketicinin hakları nelerdir ve nasıl bir yol izlemesi gerektiğine dair bilgiler vereceğiz.

Sıfır Kilometre Aracın Ayıplı Olması Nedir?

Sıfır Kilometre aracın ayıplı olması nedir sorusunun cevabı 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda şu şekilde açıklanmıştır: Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır. Tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar ayıplı olarak kabul edilir.

Bu durumu somutlaştıracak olursak bayide incelediğiniz showroom aracından veya firmanın reklamlarında yer alan tanıtım aracından farklı veyahut ta firma kataloğunda yer alan araçtan farklı olarak; Sizin aracınızda boya atması, renk solukluğu, mekanik arıza, elektronik arıza ve daha bunun gibi hatalı durumlar elinizdeki ürünün ayıplı olduğuna işaret eder.

Açık Ayıp – Gizli Ayıp Nedir?

Açık ayıp, satın alınan malda teslim alındıktan sonra uzman yardımına gerek olmaksızın basit bir muayeneyle tespit edilebilecek ayıplardır. Örneğin; aracın camının çatlak olması, farının kırık olması, lastiğin patlak olması gibi durumlardır.

Gizli ayıp ise, yapılacak basit bir muayenede hemen tespit edilemeyen ve otomobilin kullanımı ile ortaya çıkan ayıplardır. Uygulamada sıfır araçlarda karşılaşılan ayıpların neredeyse birçoğu gizli ayıptır.

Alıcı, satın aldığı şeyi gözden geçirme ve ayıp tespit ettiği anda satıcıya bildirimde bulunma külfeti altındadır. Bu durumda ayıbın çeşidine göre bildirim süreleri farklılık göstermektedir.

• TBK madde 223’e göre tüketici açık ayıp ile karşılaştığı zaman uygun süre içerisinde satıcıya bu ayıbı bildirmelidir.

• Tüketici gizli ayıbın ortaya çıkmasının ardından derhal satıcıya bildirimde bulunmalıdır. Bildirim sürelerine uyulmaması halinde alıcı aracı ayıplarıyla birlikte kabul etmiş sayılır ve ayıptan doğan haklarını kaybeder.

Ayıplı Araç Almış Tüketicinin Hakları Nelerdir?

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 11.Maddesine göre malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici şu seçimlik haklardan birini kullanabilir:

• Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme ve bedel iadesi alması,
• Satılanı iade etmeyip üründeki ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
• Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
• İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,

Tüketici yukarıdaki haklarını tek taraflı bildirim yaparak kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Burada dikkat edilmesi gereken husus bu seçimlik haklarda tercih tüketiciye aittir. Ne yazık ki uygulamada satıcılar kendi çıkarlarına göre seçimlik hakları tüketiciler adına kullanarak bu durumu tüketiciye dayatmaktadır. Bu konuda tüketicinin haklarının farkında olması önem arz etmektedir. 

Bedel İadesi Hakkı Nedir?

Ayıplı araç sahibi tüketicinin, sözleşmeden dönme hakkını kullanmasıyla tüketici ile satıcı arasındaki araç alım satım sözleşmesi ortadan kalkmaktadır. Sözleşme ortadan kalktığı için tarafların edimlerinin iadesi gündeme gelecektir. Bir diğer ifade ile tüketici satın aldığı aracı, satıcı da satış bedelini iade etmelidir.

Ayıpsız Misli İle Değişim Hakkı Nedir?

Sıfır kilometre olarak satın alınmış ayıplı araçlarda tüketicinin seçimlik haklarından bir diğeri, imkân varsa malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakkıdır. Buna göre bayi size aynı model ve özellikte ayıpsız yeni bir araç teslim etmesi gerekmektedir.

Bedel İndirimi Hakkı Nedir?

Tüketici dilerse, malın ayıplı olması halinde, ödediği satış bedelinden indirim yapılmasını da talep edebilir. Bedelde indirim bir diğer deyişle aracın değer kaybıdır. Örnek vermek gerekirse satın aldığınız aracın şoför kapısı boyanmış olsun. Bu durumda sıfır KM araç fiyatı ile şoför kapısı boyanmış bir aracın arasındaki değer farkın iadesini talep edebilirsiniz. Örneğin tüketici 2.000.000 TL’ye satın aldığı araçta, kapısı boyalı olduğu için değer kaybı 200.000 TL olduğunu kabul edelim. Bu durumda ayıplı araç bedeli 1.800.000 TL olacaktır ve bayinin size 200.000 TL’ yi bedel indirimi olarak iade etmesi gerekir.

Ücretsiz Onarım Hakkı Nedir?

Araçtaki ayıbın parça değişimi ile veyahut ta onarımla giderilmesi mümkünse onarım hakkını tercih edilebilirsiniz. Örneğin far arızasıyla ayıplı olan sıfır kilometre otomobilde diğer hakları kullanmaktansa sadece parça değişimiyle ayıp giderilebilir.

Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliğine göre azami tamir süresi 20 gün içinde yerine getirilir. Aksi hâlde tüketici diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.

Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar, tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır. Tüketici bu seçimlik haklarından biri ile birlikte 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.

Tamir Süresi İçinde Tüketiciye İkame Bir Araç Verilmeli Midir?

Satış Sonrası Hizmetler Yönetmeliği’nin 14/4. maddesi uyarınca; malın garanti süresi içerisinde yetkili servis istasyonuna veya satıcıya tesliminden itibaren arızasının on iş günü içerisinde giderilememesi halinde, üretici veya ithalatçının malın tamiri tamamlanıncaya kadar, benzer özelliklere sahip başka bir malı tüketicinin kullanımına tahsis etmesi zorunludur. Yukarıdaki örnekten devam edecek olursak far parçası temini için aracınızın serviste beklediğini varsayalım bu durumun 10 iş gününü geçmesi durumunda satın almış olduğunuz araca emsal özellikte bir aracın size ikame araç olarak verilmesi gerekir.

Bayinin size ikame araç vermemesi durumunda tüketici, benzer özelliklere sahip bir araç kiralayabilir, bu aracın kiralama bedeline dair fatura ile üretici veya ithalatçıya karşı talepte bulunabilir.

Ayıplı Mallarda Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık zamanaşımına tabidir. Ancak satıcı, satılanı ayıplı olarak devretmekte ağır kusurlu ise, iki yıllık zamanaşımı süresinden yararlanamaz. Başka bir deyişle, ortaya çıkan ayıp, satıcının ağır kusuru veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden yararlanılamaz.

Bu durumu bir örnekle açıklayacak olursak, Türkiye’ye sevkiyatı sırasında motor kaputu gemide hasar alan aracınızın motor kaputunun sizden gizlenerek serviste onarılıp boyandığını varsayalım veyahut ta şanzımanında problem olan aracınızın şanzımanın onarılarak aracın size yeni olarak satıldığını varsayalım. Bu durumu aracı aldıktan 7 yıl sonra bile fark etseniz bile bu satıcının hileli ve ağır kusurlu davranışı ile ayıbı gizlemesidir. Bu şartlarda zamanaşımı süresi işlemez durum tüketici lehine değerlendirilir. 

Sıfır Aracın Ayıplı Olması Halinde Nasıl Bir Yol İzlenmeli?

Sıfır aracın ayıplı olması halinde vaziyet icabına göre öncelikle durumu ekspertiz raporuyla veyahut ta video veya fotoğrafla kayıt altına alınmalıdır. Bazı durumlarda ise sulh hukuk mahkemesinde delil tespit davası açılarak delillerin tespiti yoluna gidilmelidir. Ardından ispat açısından kolay olması için noter kanalıyla satıcıya ihtarname yollanarak durum satıcıya bildirilmelidir. Tüketici yukarıda izah edilen seçimlik haklardan hangisi seçtiğini satıcıya bildirmelidir.  Eğer talep kabul edilmezse ayıplı malda seçimlik hakkın kullanılmasına ilişkin Tüketici mahkemesinde dava açılmalıdır.

Aracın Ayıplı Olduğunun İspat Yükü Kime Aittir?

Aracın teslim tarihinden itibaren ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim tarihinde var olduğu kabul edilir. Kanun bu uygulama ile tüketiciye korumuştur. Bu durumda satıcı ürünün ayıpsız olduğunu ispat etmek durumundadır. İlk 6 aydan sonrasında ise yukarıda izah edildiği gibi tüketici ayıplı durumu kayıt altına alıp veya tespit ettirip durumu ihtarname ile satıcıya bildirmelidir.

Araçtaki Ayıbın İhbarı Süresi Ve Usulü

Tüketicinin seçimlik haklarını kullanabilmesi için mal veya hizmette ortaya çıkan ayıbı satıcıya veya hizmet sağlayıcıya ihbar edilmesi gerekir.

İhbar içeriği konusunda bir sınırlama olmasada, bildirim anahatlarıyla maldaki ayıbın ihbarı mahiyetinde olmalıdır. İhbarın, noter kanalıyla yapılması ispat açısından faydalı olacaktır.

6502 sayılı Tüketici Kanunu’nda ayıp ihbarı ile ilgili belirlenmiş bir süre yoktur. Ancak, ayıp ihbarı uygun bir süre içerisinde yapılmalıdır (BK m.223). Her somut olayın özelliğine göre farklı anlamlar taşıyan uygun süreden kastedilen tüketicinin ayıbı öğrenmesinden itibaren geçecek olan makul süredir.

Ayıplı Araç İçin Açılacak Davada Görevli Mahkeme Neresidir?

Ayıplı araç için seçimlik hakkınızı kullanarak satıcıya bildirimde bulundunuz ve satıcı bunu kabul etmedi. Bu durumda seçimlik hakkınızı kullanabilmek için Tüketici Mahkemesinde dava açmanız gerekecektir.

Ayıplı Araç İçin Açılacak Davada Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

 Kural olarak ayıplı araçtan doğan sorumluluğa ilişkin dava zamanaşımı süresi 2 yıldır. Ancak satıcı kötü niyetli olarak araçtaki ayıbı gizlemiş ve bu durum 6 yıl sonra ortaya çıksa bile bu durumda 2 yıllık zaman aşımı süresi geçerli olmaz ve satıcıya karşı dava açabilirsiniz.

Dava Sürerken Araç Satılabilir Mi?

Dört seçimlik hakkını kullanmak için satıcıya karşı Tüketici mahkemesinde dava açan davacı, dava sürerken aracını satabilir. Ancak davayı açarken aracın ayıpsız misliyle değişimi veya sözleşmeden dönme hakkını kullanan davacının aracı satması durumunda bu haklarını kullanamayacaktır. Zira aracı sattığı için aracı, satıcıya iade imkanı ortadan kalkacaktır.

Bu durumda aracın ayıpsız misliyle değişimi veya sözleşmeden dönme hakkını kullanan davacının talebini ıslah ederek talebini bedel indirimi olarak değiştirmesi gerekecektir. Zira aracını ayıplı olarak satan tüketicinin sattığı aracın ayıpsız misliyle arasındaki farkı bedel indirimi olarak davalıdan talep etmesi daha uygun olacaktır.

Nitekim Yargıtay 13. Hukuk Dairesi 11.10.2016 tarih 2016/15810 E. ve 2016/17923 kararında yukarıdaki gibi Tüketicinin ıslah ile bedel indirimi talebini kabul edilebileceğine karar vermiştir.

Davacı, davalılardan … Otomotivden 21/07/2014 tarihinde 0 km olarak davaya konu ….marka aracı satın aldığını, teslim alınan aracın henüz bir ay dolmadan yağ basınç lambasının ikaz verdiğini, yetkili servise götürülen aracın fabrikasyon bir hata dolayısıyla kartel içindeki yağ pompasının civatalarının kartelin içine düştüğünün belirlendiğini ve pompanın yurtdışından temin edilerek değiştirildiğini, tekrar motordan ses gelmesi üzerine yetkili servise götürüldüğünü ve yağ pompasında yine arıza tespit edildiğini ileri sürerek aracın ayıpsız misli ile değiştirilmesini ve manevi tazminata karar verilmesini istemiş, davanın devamı sırasında yapılan ıslah ile aracı 25/12/2015 tarihinde üçüncü bir kişiye sattıklarını bildirerek, aracı üçüncü kişiye piyasa değerinin altında satmak durumunda kalmaları dolayısıyla ayıp nedeniyle doğan değer kaybının hesaplanarak davalılardan tahsilini talep etmiştir.

Davalılar, davaya konu aracın satılması dolayısıyla davanın konusuz kalması nedeniyle davanın reddine karar verilmesini dilemişlerdir.

Mahkemece, davacının aktif husumet ehliyetinin olmadığı anlaşılmakla davanın usulden reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafça temyiz edilmiştir. 

Davacı eldeki davada, davalılardan satın almış olduğu aracın ayıplı olması nedeniyle öncelikle araç bedelinin iadesini istemiş, yargılama aşamasında da ıslah ile ayıp nedeniyle doğan değer kaybının hesaplanarak davalılardan tahsilini talep etmiştir. Mahkemece, dava sırasında davacının aracı satması nedeniyle malik olma sıfatını kaybetmiş olduğundan davaya devam etmesinde hukuki yararının bulunmadığı kabul edilerek davacının husumet ehliyeti olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 4077 sayılı yasanın 4. maddesinin 2.fıkrası gereğince; Tüketici, malın teslimi tarihinden itibaren otuz gün içerisinde ayıbı satıcıya bildirmekle yükümlüdür.

Tüketici bu durumda, bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz onarım isteme haklarına sahiptir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Yukarıda açıklandığı şekilde tüketici seçimlik haklarından herhangi birisini kullanabilecektir. Hal böyle iken mahkemece, davacının seçimlik hakkını ıslah ile değiştirdiği dikkate alınarak, işin esasına girilmek suretiyle sonuca uygun bir karar verilmesi gerekirken yanlış değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.

SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 11/10/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Ayıplı Araç İçin Açılacak Davada Avukat Tutmak Zorunda Mıyım?

Hukuk düzenimizde hiçbir dava açmak için Avukat tutmak zorunda değilsiniz asil olarak haklarınızı mahkemeler nezdinde savunabilirsiniz. Ancak hukuki hak ve menfaatlerinizin profesyoneller tarafından takip edilmesi hak sahiplerinin menfaatine olacaktır. Özelliklede Tüketici hukukundaki ihtilaflarda, satıcılar malın ayıbı kabullenmek istememesi ve tüketiciye zorluklar çıkartması Avukata ihtiyacı gözler önüne sermektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Ayıplı Araç Aldım Seçimlik Haklarım Nelerdir?

Dört seçimlik hakkınız vardır. Bunlar, sözleşmeden dönme ve bedel iadesi, satış bedelinden indirim isteme, ücretsiz onarılmasını isteme, misli ile değiştirilmesini istemedir.

Ayıplı Araç Aldım Ne Yapmalıyım?

Dört seçimlik haktan birini kullanarak satıcıya ihtarname göndermelisiniz.

Ayıplı Araç Davası Hangi Mahkemede Açılır?

 Ayıplı araç davası Tüketici Mahkemesinde açılır.

Ayıplı Araç Davası Kime Karşı Açılır?

 Ayıplı araç davası satın aldığınız aracın üreticisi veya ithalatçısına karşı açılır.

Ayıplı Araç Davası İçin Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Ayıplı araç için zamanaşımı süresi kural olarak 2 yıldır. Ancak satıcı ayıbı hileli davranışlarla gizlemişse zamanaşımı süresi tüketici lehine değerlendirilir.

Ayıplı Araç Satışı Davası Ne Kadar Sürer?

Ayıplı araç davasında, ayıbın niteliğine ve teknik sürece göre yargılama sürmektedir. Bu nedenle kesin bir süre beyan edilememekle beraber yerel mahkeme süreci 1-2 yıl arasında sürmektedir.

Saygılarımla;

Avukat Muhammed Fırat SELÇUK

 Kıta Hukuk & Danışmanlık

Not: Makalemizde yapılan izahlar, ilgili kanunlar çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alarak hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi almak için tıklayınız.