İnternet Alışverişlerinde Tüketici Hakları Nelerdir? 2025

İnternet alışverişlerinde tüketicinin hakları, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ve mesafeli satış sözleşmeler yönetmeliğinde hukuken koruma altına alınmıştır. Hukuk sistemimiz mesafeli satış sözleşmesiyle online alışveriş yapan tüketicilerin menfaatini koruma altına almıştır.  

Mesafeli Satış Sözleşmesi Nedir?

Satıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel olarak bir arada olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş platform içerisinde, taraflar arasında uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir. Mesafeli sözleşmeler 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48 inci maddesi ile bu maddeye dayanılarak hazırlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde düzenlenmektedir.

İnstagram veya Facebook Ortamlarında Yapılan Alışverişlerde Meydana Gelen Uyuşmazlıklarda Tüketicinin Hakları Nelerdir? 

Bir sözleşmenin mesafeli sözleşme olarak kabul edilebilmesi için satıcı ve tüketicinin online bir sistem üzerinde sözleşmeyi onaylayarak aralarında bir akit kurmaları gerekmektedir. Ancak son dönemde sıkça rastlanılan sosyal medya üzerinden ürün satışları bir platform üzerinden satış yapılmayıp “aldım-sattım” şeklinde gerkçekleştirildiği için bu satışlar hukuken korunmamaktadır.

İnternet Alışverişlerinde Sözleşme Öncesi Tüketiciyi Bilgilendirme Yükümlülüğünün Kapsamı Nedir?

Tüketici, mesafeli sözleşmeye dair bazı hususlarda sözleşme kurulmadan (herhangi bir ödeme yapmadan) önce yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bilgilendirilmek zorundadır. Bu husus Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde “ön bilgilendirme” başlıklı 5 inci maddesinde düzenlenmiştir.

Buna göre tüketici:

• Sözleşme konusu mal veya hizmetin temel nitelikleri,
• Satıcı, sağlayıcı veya aracı hizmet sağlayıcının adı, unvanı, açık adresi, telefon numarası,
• Mal veya hizmetin tüm vergiler dâhil toplam fiyatı,
• Varsa tüm nakliye, teslim ve benzeri ek masraflar
• Cayma hakkının kullanımı,
• Hak arama yollarının kullanımı,

gibi konularda önceden bilgilendirilmek zorundadır. 

İnternet Alışverişlerinde Satıcının Ön Bilgilendirme Yükümlülüğünü Yerine Getirmemesi Halinde Tüketicinin Hakları Nelerdir?

İnternet üzeri alışverişlerde satıcının ön bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmemesinin önemli sonuçları vardır. Örneğin tüketiciye cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde ön bilgilendirme yapmamışsa, tüketici cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süre ile de bağlı değildir. Bu süre, cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Yine satıcı, satıcı ek masraflara ilişkin bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmemişse, tüketici bunları karşılamakla yükümlü değildir.

İnternet Alışverişlerinde Satın Alınan Ürün Ne Kadar Sürede Teslim Edilmelidir?

İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde taahhüt edilen bir süre yoksa en geç 30 gün içerisinde satıcı malı göndermek zorundadır. Eğer bu süre içerisinde mal gönderilmez ise, tüketici sözleşmeyi feshederek 14 gün içerisinde yasal faiziyle birlikte tüm ödemelerini geri alma hakkına sahiptir.

Sipariş konusu mal ya da hizmet edimin yerine getirilmesinin “imkansızlaştığı” hallerde satıcının bu durumu öğrendiği tarihten itibaren 3 gün içinde tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile durumu bildirmesi ve varsa teslimat masrafları da dâhil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç 14 gün içinde iade etmesi zorunludur.

Malın stokta bulunmaması imkansızlaşma olarak kabul edilmemektedir. Tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmelerde ise bu süre daha uzun kararlaştırılabilir.

İnternet Alışverişlerinde Malın Tüketiciye Teslimine Kadar Oluşan Kayıp Ve Hasardan Kim Sorumludur?

Satıcı, malın tüketiciye teslimine kadar oluşan kayıp ve hasarlardan sorumludur. Eğer tüketici malın satıcının belirlediği taşıyıcı dışında başka bir taşıyıcı ile gönderilmesini talep etmişse malın ilgili taşıyıcıya tesliminden itibaren oluşabilecek kayıp ya da hasardan satıcı sorumlu değildir.

İnternet Alışverişlerinde Cayma Hakkı

İnternet üzeri alışverişlerde 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart üstlenmeksizin tüketici cayma hakkına sahiptir. Bu süre eğer “mal” satın alınacak ise malın tesliminden itibaren; “hizmet” satın alınacak ise hizmet sözleşmesinin kurulduğu andan itibaren başlar. Bunun yanı sıra sözleşmenin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içinde de tüketici her zaman cayma hakkını kullanabilir.

Cayma hakkı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 48/4 fıkrasında düzenlenmiştir. Cayma hakkını kullanırken yazılı olarak veya kısa mesaj, e-posta, internet, araçlar kullanması ispat açısından tüketicinin lehine olacaktır.

İnternet Alışverişlerinde, Ürünün Fiyatı Dışındaki İlave Ödemeler Tüketiciden Talep Edilebilir Mi?

Sözleşme kurulmadan önce, sözleşme yükümlülüğünden kaynaklanan ve üzerinde anlaşılmış esas bedel dışında örneğin satın alınan malın kurulumu gibi herhangi bir ilave bedel talep edilebilmesi için tüketicinin açık onayının alınması zorunludur.

Şayet tüketicinin açık onayı alınmadan ilave ödemeler “kendiliğinden seçili olarak sunulmuş olmasından” dolayı tüketici bir ödemede bulunmuşsa – Örneğin uçak bileti satın alırken yiyecek veya koltuk seçimi gibi hizmetler için tüketicinin biletin ücretine ilave olarak bir ödemede bulunması gibi- satıcı bu ödemelerin iadesini derhal yapmak zorundadır.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 40. maddesine göre Ön Ödemeli Konut Satış Sözleşmesi, tüketicinin konut amaçlı bir taşınmazın satış bedelini önceden peşin veya taksitle ödemeyi, satıcının(müteahhitin) da bedelin tamamen veya kısmen ödenmesinden sonra taşınmazı tüketiciye devir veya teslim etmeyi üstlendiği sözleşmedir. Diğer bir anlatımla vatandaşın topraktan veya maket üzerinden müteahhit firmaya ödeme yaparak proje bitiminde konutunu teslim almayı içeren sözleşmedir.

Buna göre müteahhit, konut satış bedelinin kısmen veya tamamen ödenmesinden sonra taşınmazı tüketiciye (alıcıya) devir veya teslim etmeyi kabul ve taahhüt etmektedir. Yapılan işlemin tüketici işlemi niteliğinde olması Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun kapsamına girmesi için alıcı, ticari olmayan bir amaçla taşınmazı satın almalı, diğer bir ifade ile konut, ticari ve mesleki amaçlarla satın alınmamış olmalıdır.

İnternet Alışverişlerinde Cayma Hakkı Kullanıldıktan Ne Kadar Süre Sonra Bedel İadesi Yapılacaktır? Bu Konuda Tüketicinin Hakları Ve Yükümlülükleri Nelerdir?

İnternet üzeri Alışverişlerde, satıcı, cayma bildiriminin kendisine ulaşmasından itibaren 14 gün içerisinde tüketicinin ödemiş olduğu bedeli iade etmek zorundadır. Ayrıca, tüketici cayma bildirimini yönelttiği tarihten itibaren 10 gün içerisinde satın aldığı malı iade etmek zorundadır.

İnternet Alışverişlerinde Cayma Hakkının Kullanılması Durumunda İadeye İlişkin Kargo Ücreti Kim Tarafından Karşılanır?

Satıcı eğer ön bilgilendirmede cayma durumunda malın iadesi için anlaşmalı olduğu kargo şirketini belirtmişse, bu kargo şirketi aracılığıyla malın geri gönderilmesi halinde, tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamaz.

Satıcının ön bilgilendirmede iade için herhangi bir taşıyıcıyı belirtmediği durumda ise, tüketiciden iade masrafına ilişkin herhangi bir bedel talep edilemez. İade için ön bilgilendirmede belirtilen kargo şirketinin, tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması durumunda ise satıcı, ilave hiçbir masraf talep etmeksizin iade edilmek istenen malın tüketiciden alınmasını sağlamakla yükümlüdür.

Kredi Kartı Kullanılarak Yapılan İnternet Alışverişlerinde Satın Alınan Ürüne İlişkin Cayma Hakkı Kullanıldığında Bedel İadesi Nasıl Yapılmalıdır?

Satıcı cayma hakkı kullanılan durumlarda tüm geri ödemeleri, tüketicinin “satın alırken kullandığı ödeme aracına uygun” bir şekilde ve tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapmak zorundadır.

İnternet Alışverişlerinde Cayma Hakkı Hangi Durumlarda Kullanılamaz?

Cayma hakkı kullanılamayan başlıca mal ve hizmet örnekleri aşağıda sayılmıştır:

• Fiyatı piyasadaki dalgalanmalara bağlı olarak değişen ve satıcının kontrolünde olmayan altın, mücevherat gibi mallar,
• Özel istek ve ihtiyaçlar doğrultusunda hazırlanan mallar,
• Çiçek, yaş pasta gibi çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi çabuk geçebilecek mallar,
• Ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması kaydıyla; iç çamaşırı, küpe gibi iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanlar mallar,
• Malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması kaydıyla; CD, DVD gibi dijital içerikli mallar ile toner, kartuş gibi bilgisayar sarf malzemeleri ve kitap
• Abonelik sözleşmesi kapsamında sağlananlar dışında, gazete ve dergi gibi süreli yayınlar,
• Belirli bir tarihte veya dönemde yapılması gereken, otel rezervasyonu gibi konaklama, eşya taşıma, araba kiralama, yiyecek-içecek tedariki ve nişan, düğün organizasyonu gibi eğlence veya dinlenme amacıyla yapılan boş zamanın değerlendirilmesine ilişkin sözleşmeler,
• Uzaktan eğitim gibi elektronik ortamda anında ifa edilen hizmetler,
• Bilgisayara veya telefona indirilen müzik, film, programlar gibi tarafınıza anında teslim edilen gayri maddi mallara ilişkin sözleşmeler,
• Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile ifasına başlanan hizmetlere ilişkin sözleşmeler.

SIKÇA SORULAN SORULAR

İnstagram veya Facebook ortamlarında yapılan alışverişlerde meydana gelen uyuşmazlıklar tüketicinin korunması kanunu koruması altında mıdır?

Sosyal medya platformları üzerinden yapılan alışverişler 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun koruması altında değildir.

İnternet Alışverişlerinde Satıcının ön bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde cayma süresi ne kadardır?

Tüketiciye cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde ön bilgilendirme yapmamışsa, tüketici cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süre ile de bağlı değildir. Bu süre 1 yıl + 14 gün olarak hesap edilir.

İnternet Alışverişlerinde malın tüketiciye teslimine kadar oluşan kayıp ve hasardan kim sorumludur?

Satıcı, malın tüketiciye teslimine kadar oluşan kayıp ve hasarlardan sorumludur. 

İnternet Alışverişlerinde satın alınan ürün ne kadar sürede teslim edilmelidir?

İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde taahhüt edilen bir süre yoksa en geç 30 gün içerisinde satıcı malı göndermek zorundadır.

İnternet Alışverişlerinde Cayma süresi ne kadardır?

İnternet üzeri alışverişlerde cayma süresi 14 gündür.

İnternet Alışverişlerinde cayma hakkı kullanılması durumunda tüketiciye bedel iadesi ne zaman yapılır?

Satıcı 14 gün içerisinde tüketicinin ödemiş olduğu bedeli iade etmek zorundadır.

İnternet Alışverişlerinde cayma hakkının kullanılması durumunda iadeye ilişkin kargo ücreti kim tarafından karşılanır?

İade kargo masrafları satıcı tarafından karşılanır.

Tüketici Hakem Heyeti Başvuru İşlemi E devlet.

Saygılarımla;

Avukat Muhammed Fırat SELÇUK

Kıta Hukuk & Danışmanlık

Not: Makalemizde yapılan izahlar, ilgili kanunlar çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alarak hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi almak için tıklayınız.